Nội dung chính

Lễ hội Kỳ Yên đình Gia Lộc: Nét văn hóa hàng trăm năm ở Tây Ninh

Đăng bởi - Ngày đăng: 06/09/2019

Lễ hội Kỳ Yên đình Gia Lộc hay còn gọi là lễ cúng đình, lễ Kỳ Yên, thường diễn ra từ ngày 14 đến 16 tháng 3 (Âm lịch), để cầu nguyện cho mưa thuận gió hoà, một năm an lành, mùa màng bội thu. Đồng thời, đây cũng là dịp để kỷ niệm ngày ngày mất của ông Cả Đặng Văn Trước - người có công khai hoang, lập ấp, dựng làng, lập chợ, khai hoá vùng đất Trảng Bàng.

Năm 2013, lễ hội Kỳ Yên Đình Gia Lộc huyện Trảng Bàng, tỉnh Tây Ninh được đưa vào danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.

Vài nét về đình Gia Lộc

Lịch sử đình Gia Lộc

Theo Địa chí Tây Ninh hơn 300 năm trước, những người dân Việt đầu đặt chân tới vùng đất phương Nam, khai phá đất đai ở lưu vực sông Vàm Cỏ Đông, lập nên những khu dân cư mới. Những khu đất đầu tiên của Tây Ninh được khai phá là Khu Bình Tịnh – Phước Lộc. Còn làng Bình Tịnh (xã An Tịnh) và làng Gia Lộc (thị trấn Trảng Bàng, huyện Trảng Bàng) là 2 làng cổ nhất của Tây Ninh.

Đình Gia Lộc - Tây Ninh

Trong tiến trình khai hoang, lập ấp ở Trảng Bàng, ông cả Đặng Văn Trước là người có công rất lớn. Để ghi nhớ ơn ông, nhân dân trong làng đã xây đền thờ ông, rồi tôn ông làm Thành hoàng làng, thờ tại đình Gia Lộc, thị trấn Trảng Bàng, huyện Trảng Bàng. Hàng năm, từ ngày 14 đến 16 tháng 3 (Âm lịch) nhân dân tổ chức lễ hội tại đình, hay còn gọi là lễ cúng đình, lễ Kỳ Yên, để cầu nguyện cho mưa thuận gió hoà, một năm an lành, mùa màng bội thu, cũng là để kỷ niệm ngày ngày mất của ông.

Vị trí đình Gia Lộc

Đình Gia Lộc tọa lạc ở khuôn viên rộng 7.200m2, trên một gò đất cao, xung quanh còn hàng trăm cây dầu cổ thụ trên 100 năm tuổi tại khu phố Lộc Thành, thị trấn Trảng Bàng, cách trung tâm huyện Trảng Bàng chưa đầy 1km về hướng Đông – Nam.

Các nghi thức của lễ hội đình Gia Lộc

Theo các bậc cao niên ở nơi đây cho biết, từ năm 1926 lễ Kỳ Yên ở đình Gia Lộc đã được tổ chức liên tục cho đến ngày nay, trở thành nề nếp sinh hoạt văn hóa tín ngưỡng dân gian của người dân đất Trảng cầu cho mưa thuận gió hòa, mùa màng tươi tốt, dân làng có cuộc sống bình an, ấm no và thịnh vượng.

Một nghi thức trong lễ hội kì Yên ở đình Gia Lộc

Lễ hội được tổ chức liên tục 3 ngày 14, 15 và 16 tháng 3 âm lịch tại đền Ông cả Đặng Văn Trước và đình Gia Lộc. Lễ cúng đình gồm các nghi thức: thỉnh sắc thần, chánh lễ, cúng tiền vãng, túc yết, xây chầu, đại bội và ẩm phước…

Thỉnh sắc thần: vào 6 giờ sáng ngày 14 tháng 3, dân làng tiến hành làm lễ thỉnh sắc thần từ đền Ông cả về đình Gia Lộc.
Chánh lễ: diễn ra sau khi Trưởng ban nghi lễ niệm hương xin thỉnh hàm ấn, Chánh lễ lấy sắc thần được bọc bằng vải hay lụa đỏ đựng trong một chiếc ống thiếc có nắp đậy, trải sắc ra, bọc cuốn lại bằng khăn điều mới, rồi đặt lên kiệu. Kiệu trang hoàng lộng lẫy, sơn son thếp vàng, do 4 lính thú khiêng. Việc thỉnh sắc thần thể hiện lòng tôn kính, niềm tự hào của dân làng đối với Thành hoàng làng. Dẫn đầu là lân, rồng, kế đến là ngựa có đai, yên phủ vải đỏ, có lính thú dẫn đường.
Cúng tiền vãng: khi sắc thần được rước vào đình thì tiến hành cúng an vị, cúng tiền vãng (cúng những vị có công xây dựng đình).
Túc yết: Sau cúng tiền vãng là lễ túc yết (lễ xin ra mắt, yết kiến, một trong những nghi lễ không thể thiếu trong lễ kỳ yên). Phẩm vật chính bao gồm : 2 con heo quay, 1 con heo sống để tưởng nhớ thời ông cha ăn lông, ở lỗ, xôi, bánh trà, hoa, rượu… Trong lễ túc yết, lễ thức quan trọng là phần khấn nguyện, ngưỡng vọng linh thần, Thành hoàng bản cảnh xã Gia Lộc - Ông cả Đặng Văn Trước.
Xây chầu - Đại bội và ẩm phước: đây là lễ thức quan trọng. Xây chầu không thể thiếu trống chầu. Người xây chầu là người cao tuổi, thể hiện sự trường thọ, người có đạo đức và nắm rõ nghi thức hành lễ. Trống chầu ở đình Gia Lộc là loại trống đại, có từ lâu đời. Trống chầu phải được đặt đúng hướng, đúng luồng sinh khí để tránh những điều kỵ với chủ tế. Người ta tin rằng, tiếng trống sẽ xua tà ma, yêu quái tránh xa, biến mất. Tiếng trống còn có một sinh lực thức tỉnh con người, tránh xa những điều xấu, đoàn kết làm những điều lành cho quốc thái dân an.

Lễ cúng đình Gia Lộc thể hiện tinh thần uống nước nhớ nguồn, sự gắn kết cộng đồng, không chỉ trên địa bàn của xã Gia Lộc, của huyện Trảng Bàng, mà còn có ảnh hưởng lan toả trong và ngoài tỉnh. Lễ hội còn lưu giữ được các lễ thức xưa, các giá trị truyền thống tốt đẹp của dân tộc.

Xem thêm: