#5 điều nhất định phải biết về ăn chay trường

Ăn chay trường là lựa chọn phổ biến của nhiều người hiện nay. Nếu bạn cũng có ý định về ăn chay trường thì 5 điều dưới đây nhất định bạn phải biết.

Hiện nay, có nhiều người tìm đến ăn chay vì những mục đích khác nhau. Người thì vì tôn giáo, người thì vì sức khỏe, người thì vì giảm cân, sắc đẹp,... Dù cho là mục đích gì đi chăng nữa thì để đi đến quyết định là có nên ăn chay không, ăn chay theo hình thức nào thì bạn phải hiểu được tường tận hình thức này. Tương tự với ăn chay trường, phải chắc chắn bạn đã hiểu hết về nó để thực hiện cho đúng, có như vậy thì mới mang lại hiệu quả cao nhất.

Ăn chay trường là gì?

Có 2 hình thức ăn chay đang diễn ra phổ biến hiện nay đó là ăn chay trường và ăn chay kỳ.

Ăn chay kỳ là hình thức ăn chay theo thời gian nhất định trong tháng hoặc trong năm, ví dụ như: ngày 1 và 15 hàng tháng; hoặc tháng 1, tháng 7 và tháng 10 hàng năm,...

Còn ăn chay trường là hình thức ăn chay kéo dài liên tục trong một thời gian dài, có thể là vài năm hoặc cả đời.

Trong đó, ăn chay là chế độ ăn uống chỉ ăn những thực phẩm có nguồn gốc thực vật; còn động vật và các chế phẩm từ động vật thì tùy vào từng chế độ mà có trường phái ăn, có trường phái thì không.

Sự khác nhau giữa ăn chay trường và ăn chay kỳ chính là thời gian. Nếu như ăn chay theo một thời gian nhất định trong tháng hoặc trong năm, các bữa ăn chay - mặn xen nhau thì được gọi là ăn chay kỳ. Còn nếu ăn chay kéo dài liên tục (nhiều năm hoặc cả đời) mà không ăn đồ mặn thì được gọi là ăn chay trường.

Các chế độ ăn chay trường phổ biến

Mặc dù gọi là ăn chay nhưng tùy vào từng trường phái ăn chay mà chế độ ăn cũng có sự khác nhau.

• Chế độ ăn thuần chay (Vegan): Là chế độ ăn chay kiêng tất cả mọi thứ liên quan đến động vật, kể cả trứng, sữa, mật ong,... Đồng thời không sử dụng các vật dụng có nguồn gốc từ động vật như da, lông, ngà, sừng, tơ lụa,...
• Chế độ ăn chay có trứng và sữa(Lacto-Ovo): Là chế độ ăn chay kiêng các loại thịt động vật nhưng có thể sử dụng trứng, sữa và các sản phẩm làm từ trứng, sữa.
• Chế độ ăn chay có sữa (Lacto Vegetarians): Là chế độ ăn chay kiêng các loại thịt động vật và trứng nhưng lại không kiêng sữa và các sản phẩm làm từ sữa.
• Chế độ ăn chay có trứng (Ovo Vegetarians): Là chế độ ăn chay kiêng các loại thịt động vật và sữa nhưng lại không kiêng trứng và các sản phẩm làm từ trứng.
• Chế độ ăn chay bán phần (Partime Vegetarians): Là chế độ ăn chay không ăn các loại thịt đỏ như thịt bò, cừu,... nhưng vẫn có thể sử dụng thịt gia cầm, cá và các loại hải sản. Đồng thời sử dụng các sản phẩm từ trứng và sữa như phomat, sữa chua, kem,... Tuy nhiên chỉ sử dụng với lượng hạn chế.

Như vậy, ăn chay trường không có nghĩa là chế độ ăn của bạn chỉ có duy nhất các thực phẩm có nguồn gốc từ thực vật, mà tùy vào trường phái ăn chay bạn theo đuổi mà bạn lựa chọn chế độ ăn cho phù hợp.

Lợi ích của việc ăn chay trường

Cũng như lợi ích của việc ăn chay nói chung thì ăn chay trường (hay sống thuần chay) mang đến những công dụng sau đây:

• Bảo vệ sức khỏe: Nhiều nghiên cứu chỉ ra, ăn chay trường sẽ giúp người ăn giảm nguy cơ mắc các căn bệnh sau đây: bệnh tim mạch, bệnh tiểu đường loại 2, đột quỵ, béo phì, cao huyết áp, bệnh ung thư,...
• Bảo vệ động vật: Động vật cũng giống như con người, đều mong muốn được sống và sợ hãi, đau khổ khi bị giết chết. Vì vậy, ăn chay là một trong những cách để bảo vệ động vật và thể hiện tình yêu thương đối với chúng.
• Bảo vệ môi trường: Để sản xuất ra đồ ăn mặn đòi hỏi các quá trình sản xuất phức tạp mà ở đó tiêu tốn rất nhiều điện, nước,... Trong khi đó ăn chay thì sẽ hạn chế được sự lãng phí của các tài nguyên này.
• Nuôi dưỡng tâm hồn: Theo Phật giáo thì ăn chay chính là cách giúp giảm tội nghiệp, thể hiện tình yêu với muôn loài, hạn chế sát sinh, nhờ vậy mà dễ dàng thiền định hơn, không bị các chất tanh, nồng làm ảnh hưởng, từ đó sống bình yên và thanh thản hơn.

Tác hại của ăn chay trường

Ăn chay trường không đem đến tác hại cho con người, chỉ có ăn chay sai cách mới ảnh hưởng đến sức khỏe của người ăn. Nếu bạn ăn chay trường không đúng cách thì bạn sẽ gặp phải các vấn đề sau đây:

• Thiếu máu

Ăn chay đúng cách là bữa ăn phải đảm bảo được các chất dinh dưỡng sau: đạm, tinh bột, vitamin, chất béo và chất dinh dưỡng khác. Nếu bữa ăn của bạn chỉ có rau và tinh bột thì bạn đang ăn thiếu chất và có nguy cơ cao nguy cơ bị thiếu máu.

> Xem chi tiết: Các chất dinh dưỡng cần có trong chế độ ăn chay

• Gây lão hóa

Nếu trong chế độ ăn chay của bạn thiếu protein thì nguy cơ bị các khối u đường tiêu hóa rất cao. Hơn nữa, trong thực phẩm chay không có các loại protein quan trọng như collagen, axit amin, elastin, myosin nên có thể sẽ khiến cơ thể thiếu sự đàn hồi, làn da sạm đen, thiếu sức sống.

Bạn cần tăng cường bổ sung protein bằng các món ăn như: đậu phụ, các loại đậu, bơ hạt, ngũ cốc nguyên hạt, rau dền và trứng (nếu bạn chọn chế độ ăn có trứng).

• Mất trí nhớ

Để não bộ được phát triển khỏe mạnh, bạn cần ăn đủ chất và đa dạng các món ăn. Nhưng khi ăn chay thì não bộ có thể không đủ chất để duy trì hoạt động, từ đó bị lão hóa và có thể dần mất trí nhớ.

Để ăn chay không ảnh hưởng đến não bộ, bạn cần hỏi các chuyên gia dinh dưỡng về chế độ ăn chay phù hợp với mình và tốt cho sức khỏe.

• Có thể gây béo phì

Ăn chay đúng cách thì sẽ là cách giúp bạn giảm cân, nhưng ngược lại, nếu ăn sai cách thì sẽ là nguyên nhân khiến bạn béo phì.

Để tránh tình trạng này thì trong chế độ ăn chay của bạn cần tránh sử dụng quá nhiều tinh bột, đường và các loại dầu thực vật. Đồng thời kết hợp đa dạng nhiều món ăn của nhiều nhóm dinh dưỡng khác nhau để tạo ra sự cân đối cho bữa ăn.

• Mắc bệnh tim mạch

Thêm một tác hại ăn chay sai cách nữa mà bạn cần biết đó là có thể gây ra các bệnh tim mạch. Khi cơ thể thiếu hụt vitamin B6 và B12 thì sẽ gây thiếu máu hoặc hủy myelin sợi thần kinh, đồng thời gây ứ đọng hymocysteine, từ đó làm phá vỡ mạch máu, làm xơ vữa động mạch, gây bệnh tim hoặc gây đột quỵ.

Vitamin có nhiều trong đậu nành, ngũ cốc, cà rốt, cải bó xôi, đậu xanh, chuối, bơ,... Bạn nên bổ sung chúng vào bữa ăn hàng ngày để hạn chế các bệnh tim mạch và giúp cơ thể có đủ chất.

• Ảnh hưởng đến sinh sản

Nếu ăn chay quá sớm thì sẽ ảnh hưởng đến sự dậy thì, phát triển và sức khỏe sinh sản của trẻ. Vì ăn chay thường rất nghèo cholesterol, trong khi chúng là hormone quan trọng ảnh hưởng đến sự phát triển và sức khỏe sinh sản của trẻ đang ở tuổi dậy thì.

Vì vậy, trẻ dưới 18 tuổi thì không nên ăn chay trường, nếu muốn ăn chay thì có thể lựa chọn hình thức ăn chay kỳ.

• Rụng tóc

Nếu chế độ ăn thiếu protein, sắt, vitamin A và C, kẽm,... thì sẽ có nguy cơ bị rụng tóc. Dù ăn chay trường nhưng bạn vẫn có thể đảm bảo các dưỡng chất đó thông qua các nhóm thực phẩm phù hợp. Hoặc nếu không dung nạp đủ, hoặc không hấp thụ kịp thì bạn có thể sử dụng thêm thực phẩm chức năng.

Cách ăn chay trường sao cho đủ chất?

Chế độ ăn chay trường không thể giống với chế độ ăn chay thông thường, bởi ăn chay trường là một quá trình dài đòi hỏi cơ thể phải đủ chất dinh dưỡng để có thể “chống chọi” được. Nếu quyết định ăn chay trường thì dưới đây là các chất dinh dưỡng bạn cần phải đảm bảo cung cấp đủ trong ngày:

Nếu đến đây bạn vẫn quyết định ăn chay trường thì hãy trao đổi với chuyên gia dinh dưỡng về chế độ ăn đúng cách và phù hợp với bản thân. Ngoài ra, trong quá trình ăn bạn cần để ý đến sự thay đổi của cơ thể để biết cơ thể đang thừa/thiếu chất gì, từ đó điều chỉnh cho phù hơp. Đối với người mới thì bạn nên bắt đầu từ hình thức ăn chay kỳ để cơ thể thích nghi sau đó mới chuyển dần sang ăn chay trường thì sẽ đạt hiệu quả tốt hơn.

Xem thêm:

• Top #4 việc làm phù hợp cho người ăn chay
• Tất tần tật các loại sữa dành cho người ăn chay
• Ăn chay không được ăn những gì? 4 nhóm thực phẩm cần tránh